هیچگاه زمین از حجت خدا خالی نیست
ثقه الاسلام کلینی با سند خود از ابن طیّار روایت می کند قالَ : سَمِعْتُ أبَا عَبداللهِ علیه السّلام یقُولُ : لَوْ لَمْ یَبْقَ فِی الارضِ إلاّ اثنانِ لَکانَ اَحدُهُما الحُجَّهَ . [495]
«ابن طیّار می گوید : از حضرت صادق علیه السّلام شنیدم که می فرمود : اگر در روی تمام زمین باقی نماند مگر دو نفر یکی از آنها حجّت خدا خواهد بود» .
و نیز با دو سند دیگر یکی از حمزه بن طیّار و دیگری از محمّد بن عیسی از حضرت صادق علیه السّلام روایت کرده است که فرمود : لَوْ بَقِیَ اثْنانِ لَکانَ اَحَدهذما الحُجَّهَ عَلی صَاحِبَهِ [496] . «اگر دو نفر بمانند ،
یکی از آنها حتماً حجّت خدای بر آن دیگری خواهد بود» .
و نیز با سند خود از کرّام روایت کند که قالَ : قالَ أبُو عَبدِاللهِ علیه السّلام : لَوْ کَانَ النّاسُ رَجُلَیْنِ لَکانَ أَحَدهُمَا الاءمامَ . إنَّ آخِرَ مَن یَمُوتُ الاءمامُ لِئَلاّ یَحْتَجَّ أَحَدٌ علی اللهِ عَزَّ وَجَلَّ أنَّهُ تَرَکَهُ بِغَیْرِ حُجَّهٍ لِلّهِ عَلَیْهِ[497] .
«حضرت صادق علیه السّلام فرمودند : اگر مردم منحصر در دو نفر گردند هر آینه یکی از آنها امام خواهد بود . و از آن دو نفر آن که دیرتر بمیرد امام خواهد بود به علّت آنکه هیچ کس بدون حجّت الهیّه نباشد و در مقابل پروردگار ادّعا نکند که مرا بدون راهنمائی که مرا به سوی تو دعوت کند گذاردی .
و نیز از یونس بن یعقوب از حضرت صادق علیه السّلام روایت کرده که قالَ : سَمِعْتُهُ یَقُولُ : لَوْ لَمْ یَکُنْ فِی الارضِ الاّ اثْنانِ لَکانَ أَحَدُهُما الحُجَّهَ . [498]
نکته سوّم : آن است که رسول خدا می فرماید : لاَ تَخْلُو الارضُ مِنهُمْ «هیچگاه زمین از امام خالی نیست . به مُفاد این جمله روایاتی وارد است .
محمّد بن یعقوب کلینی با سند خود از حسین بن أبی العلاء روایت می کند قالَ : قُلْتُ لابی عَبدِاللهِ علیه السّلام : تَکُونُ الارضُ لَیْسَ فِیها إمامٌ ؟ قالَ : لاَ قلتُ : یَکونُ إمامانِ ؟ قالَ : لا ، الاّ وَ أَحَدُهُما صامِتٌ . [499]
«می گوید : به حضرت امام جعفر صادق علیه السّلام عرض کردم : آیا می شود در زمین امام نباشد ؟ فرمود : نه . گفتم آیا می شود در روی زمین دو امام باشد ؟ فرمود نَه ، مگر
آنکه یکی از آنها ساکت بوده و زمام امور را در دست نگیرد» .
و نیز با سند خود از اسحاق بن عمّار روایت کرده است عَن أبِیعَبداللهِ علیه السّلام قالَ : سَمِعْتُهُ یَقُولُ : إنَّ الارضَ لاَ تَخْلُو إلاّ وَ فیها إمامٌ کَیما إن زادَ المؤمنُونَ شَیئاً رَدَّهُمْ وَ إنْ نَقَصُوا شَیئاً أئِمَّهٌ لَهُمْ . [500]
«می گوید : از حضرت صادق علیه السّلام شنیدم که می فرمود : هیچگاه روی زمین از امام خالی نخواهد بود ، برای آنکه اگر مؤمنین در امری از امور زیاده روی کنند آنها را به جای خود در درجه اعتدال برگرداند ، و اگر در امری از امور کوتاهی کنند و نقصانی به بار آورند آن نقیصه را برای انان تمام کند و آنان را معتدل نماید» .
و نیز با سند خود از عبدالله بن سلیمان عامری از حضرت صادق علیه السّلام روایت کرده است که فرمود :
مَا زَالَتِ الارضُ إلاّ وَ لِلهِ فیهَا الحُجَّهُ ، یُعَرَّفُ الحَلاَلَ وَالحَرَامَ وَ یَدْعُو النَّاسَ إلی سَبِیلِ اللهِ . [501]
«هیچ وقتی از پیدایش زمین تا به حال نگذشته است مگر آنکه زا برای خدا در آن حجّتی بوده است که حرام و حلال خدا را به آنها تعلیم دهد و مردم را به راه خدا بخواند» .
و نیز با سند خود از ابن مسکان از أبوبصیر عَن أَحَدِهِما عَلیهِما السّلامِ روایت کرده است
قالَ : قَالَ : إنَّ اللهَ لَمْ یَدَعِ الارضَ بِغَیْرِ عالِمٍ ، وَ لَوْ لاَ ذَلِکَ لَمْ یُعرَفِ الحَقُّ وَالبَاطِلُ .
«أبو بصیر می گوید : حضرت امام محمّد باقر یا حضرت امام جعفر صادق علیهما السّلام فرمودند : خداوند زمین را یَله
و بدون عالم قرار نمی دهد و رها نکرده و اگر چنین نبود حقّ و باطل شناخته نمی شد . »
و نیز با سند خود از علیّ بن أبی حمزه از أبوبصیر از حضرت صادق علیه السّلام روایت می کند که قَالَ : إنَّ اللهَ اَجَلُّ وَ أعظَمُ مِن اَن یَتْرُکَ الارضَ بِغَیْرِ إمامٍ عادِلٍ[502] .
«فرمود : خداوند بزرگتر و بلند مرتبه تر است از آنکه زمین را بدون امام عادل رها و یَله بگذارد» .
نکته چهارم آنکه رسول خدا فرمود : وَ لَوْ خَلَتْ لانَساخَتْ بِأهْلِهِا
«اگر زمین از امام تهی باشد تمام اهلش را به کام خود فرو خواهد کشید» .
ثقه الاسلام کلینی با سند خود از علیّ بن راشد از حضرت أبوالحسن ( یعنی حضرت علیّ بن موسی بن جعفر علیهم السّلام ) روایت کرده است که قَالَ : قُلْتُ لابی عَبْدِاللهِ علیه السّلام : أتَبقَی الارضُ بغَیْرِ إمامٍ ؟ قالَ : لَوْ بَقِیتِ الارضُ بِغَیرِ إمامٍ لَسَاخَتْ . [503]
«می گوید : از آن حضرت سؤال کردم : آیا زمین بدون امام باقی خواهد بود ؟
فرمود : اگر زمین بدون امام باشد فرو خواهد رفت .
و نیز با سند خود از محمّد بن فضیل از حضرت امام رضا علیه السّلام روایت کرده است قالَ : قُلْتُ لَهُ : اَتَبقَی الارضُ بِغَیْرِ إمامٍ ؟ قالَ : لاَ . قُلْتُ : إنّا نُروی عَنْ ابِّی عَبدالله علیه السّلام أَنَّها لا تَبقَی بِغَیرِ إمامٍ إلاّ أنْ یَسْخَطَ اللهُ تَعالی علی أهْلِ الارضِ أوْ عَلَی العِبادِ . فَقالَ : لاَ . لاَ تَبقَی إذاً لَسَاخَت[504] .
می گوید : به حضرت رضا علیه السّلام عرض کردم : آیا زمین بدون امام باقی خواهد
بود ؟
فرمود : نه . عرض کردم : به ما از حضرت صادق علیه السّلام روایت نموده اند که فرموده است : زمین به غیر امام باقی نخواهد بود مگر آنکه غضب خدا بر زمین یا بر بندگانش فرود آید .
حضرت فرمود : اصلاً بدون امام نمی ماند ، و در این صورت زمین اهلش را در کام خود فرود خواهد کشید» .
و نیز با سند خود از أبوهراسه از حضرت امام محمّد باقر علیه السّلام روایت کرده است قَالَ : لَو أنَّ الاءمامَ رُفِعَ مِنَ الارض ساعَهً لَماجَتْ بِأهْلِها کَما یَمُوجُ البَحْرُ بِأهْلِهِ . [505]
«حضرت باقر فرمود : اگر یک ساعت امام از روی زمین برداشته شود زمین مانند موجی که در دریا پدید آید و همه مسافران کشتی ها را غرق کند به موج درآمده و تمام افراد ساکن روی خود را هلاک خواهد نمود» .
و همچنین با سند خود از معلَّی بن محمّد از وَشّاء روایت کرده است قَالَ : سَأَلْتُ أَبَالحَسنِ الرِّضا علیه السّلام : هَلْ تَبْقَی الارْضُ بِغیِرِ إمامٍ ؟ قالَ : لاَ . قُلْتُ : إنَّا نُروی أنَّها لا تَبقَی إلاّ أن یَسْخَطَ اللهُ عَزَّوجَلَّ عَلی العِباد ؟ قالَ : لا تَبقی إذاً لساخَت[506] .
«وشّاء می گوید : از حضرت رضا علیه السّلام پرسیدم : آیا زمین بدون امام باقی خواهد بود ؟
فرمود : نَه .
گفتم : به ما چنین روایت کرده اند که زمین بدون امام نمی شود مگر آنکه خدا بر بندگان خود غضب کند .
فرمود : اگر زمین بدون امام باشد تمام اهل خود را فرو خواهد برد» .
نکته پنجم آنکه رسول خدا می فرماید : وَ أَنَّکَ لاَ تُخْلِی
الارضَ مِن حُجَّهٍ لَکَ علی خَلْقِکَ ظَاهِرٍ لَیْسَ بِالمُطاعِ أوْ خَائِفٍ مَغْمُورٍ .
تا آنکه می فرماید : أُولَئِکَ الاقَلُّونَ عَدَداً الاعظَمُونَ قَدْراً عِندَاللهِ .
«و بار پروردگارا تو زمین را ازحجّت و امام بر بندگانت خالی نمی گذاری یا حجّتی که ظاهر باشد در میان مردم ولی مردم از او پیروی نکنند ، یا حجّتی که غایب باشد از میان مردم و ترسناک . . . این حجّتها چقدر کم اند و چقدر درجه و مقام آنها نزد پروردگار بزرگ است .
پی نوشت :
[495] «اصول کافی ج 1 کتاب الحجّه ص 179
[496] همان مصدر .
[497] اصول کافی ج1 کتاب الحجه ص180 .
[498] همان مصدر .
[499] همان کتاب ، ص 178
[500] همان مصدر .
[501] «اصول کافی ج 1 ، ص 178
[502] همانمصدر .
[503] «اصول کافی ج 1 ، ص 179
[504] همان مصدر .
[505] «اصول کافی ج 1 ، ص 179
[506] همان مصدر .
