حدیث ثقلین در صحیح بخاری و مسلم
از دیدگاه اهل سنت، صحیح بخاری معتبرترین کتاب حدیثی می باشد ولیکن بخاری، در کتاب خود به حدیث متواتر ثقلین اشاره نکرده است.
و برخلاف آن در صحیح مسلم به حدیث ثقلین به روشنی و صراحت اشاره شده است .
این حدیث به طور گسترده در کتابهاى معروف اهل سنت، مانند: سنن ترمذى، سنن دارمى، مسند احمد، سنن نسائى، مستدرک الصحیحین، الصواعق المحرقه، اسد الغابه فى معرفة الصحابة، احیاء المیت، السنن الکبری، المعجم الکبیر، منهاج السنه و دهها کتاب دیگر اهل سنت ذکر شده است.
روایت از زید بن ارقم
زَیدُ بنُ ارقَمَ: قامَ رَسولُ اللّهِ (صلی‌الله‌علیه‌وآله) یَومًا فینا خَطیبًا بِماءٍ یُدعی «خُمًّا» بَینَ مَکَّةَ و المَدینَةِ، فَحَمِدَ اللّهَ و اثنی عَلَیهِ و وَعَظَ و ذَکَّرَ، ثُمَّ قالَ: امّا بَعدُ، الا ایُّهَا النّاسُ، فَاِنَّما انَا بَشَرٌ یوشِکُ ان یَاتِیَ رَسولُ رَبّی فَاجیبَ، و انَا تارِکٌ فیکُم ثَقَلَینِ: اوَّلُهُما کتابُ اللّهِ فیهِ الهُدی و النّورُ، فَخُذوا بِکتابِ اللّهِ و استَمسِکوا بِهِ. فَحَثَّ عَلی کِتابِ اللّهِ و رَغَّبَ فیهِ، ثُمَّ قالَ: و اهلُ بَیتی، اذَکِّرُکُمُ اللّهَ فی اهلِ بَیتی، اذَکِّرُکُمُ اللّهَ فی اهلِ بَیتی، اذَکِّرُکُمُ اللّهَ فی اهلِ بَیتی؛ [۱] [۲] [۳] [۴] [۵] [۶]
زید بن ارقم: پیامبر خدا (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) روزی در میان ما در آبگیری که «خُمّ» نامیده می‌شود و میان مکّه و مدینه قرار دارد به خطبه برخاست و پروردگار را ستود و پند داد و موعظه کرد و سپس فرمود:
امّا بعد،هان، ای مردم! من هم انسانی هستم که به زودی پیک پروردگارم نزد من نیز بیاید و من هم پاسخش گویم. من در میان شما دو «ثقل» به یادگار می نهم: نخستین آن دو، کتاب خداست که در آن هدایت و نور نهفته است، پس کتاب خدا را فرا ستانید و بدان چنگ در زنید.
پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) بر کتاب خدا ترغیب کرد و تشویق نمود و سپس فرمود:
و اهل بیت من، خدا را در حقّ اهل بیتم به یاد شما می‌آورم، خدا را در حقّ اهل بیتم به یاد شما می‌آورم، خدا را در حقّ اهل بیتم به یاد شما می آورم.»
قرار دادن اهل بیت (علیه‌السّلام) در کنار قرآن، به عنوان دو چیز گران‌مایه، و سه بار تأکید کردن بر یادآوردن مسئولیت الهی در مورد آنان، نشان می‌دهد که این امر، با سرنوشت مسلمین و هدایت آنها و حفظ اصول اسلام، پیوند و ارتباط داشته و دارد، و گرنه در کنار هم قرار نمی‌گرفت.
جالب اینکه در ذیل این حدیث هنگامى که از زید بن ارقم سؤال مى شود که آیا منظور از اهل بیت(علیهم السلام) او، همسران او هستند؟ مى گوید: نه، منظور از اهل بیت،(علیهم السلام) اهل و بستگان نسبى او هستند که صدقه بر آنها حرام شده است
۱. نیشابوری، مسلم بن حجاج، صحیح مسلم، ج۴، ص۱۸۷۳، ح۲۴۰۸.
۲. دارمی تمیمی، عبدالله بن عبدالرحمن، مسند الدارمی المعروف بسنن الدارمی، ج۲، ص۸۸۹، ح۳۱۹۸ نحوه.
۳. شیبانی، احمد بن حنبل، مسند احمد، ج۷، ص۷۵، ح۱۹۲۸۵.
۴. ابوبکر بیهقی، احمد بن حسین بن علی، السنن الکبری، ج۱۰، ص۱۹۴، ح۲۰۳۳۵.
۵. ابن‌عساکر، علی بن حسن، تهذیب تاریخ دمشق، ج۱۹، ص۲۵۸ نحوه.
۶. حمویی جوینی، ابراهیم بن محمد، فرائد السمطین، ج۲، ص۲۳۴، ح۵۱۳.
