تاریخ کامل ابن اثیر – سیزده جلد

درباره کتاب تاریخ کامل :               

الکامل فی التاریخ کتابی تاریخی دربارهٔ سرگذشت آدمی و رویدادهای تاریخی سده ۷ق، نوشته ابن اثیر است.

ابن اثیر نوشته خود را به بدرالدین لؤلؤ فرمانروای موصل پیش کش کرده‌است. الکامل یکی از مهمترین منابع برای پژوهش در تاریخ مغول است. همچنین ابن اثیر بطور کامل از سلسله قراختاییان یاد می‌کند، که در منابع دیگر کمتر از آن یاد شده‌است.

الکامل دربارهٔ تاریخ ایران در دوران ساسانی و نیز سده‌های نخستین اسلامی، مطالب و اطلاعات مفیدی را ارائه می‌دهد.

این کتاب تاریخ آفرینش را از آغاز آن تا سال ۶۲۸ قمری (۱۲۳۱ میلادی) در بر دارد (تا دو سال قبل از مرگ نویسنده).

هرچند تا سال ۳۰۲ قمری (۵۰۲ میلادی) این اثر بیشتر وامدار تاریخ طبری و از آن پس دیگر تاریخ‌نگاران ایران و اسلام است، اما در بخش تاریخ ترکتازی مغولان، تاریخ کامل از نخستین گزارش‌ها و منابع محسوب می‌شود.

دانلود در ادامه مطلب

ابن اثیر در تاریخ خود به ذکر روایات مختلف یک واقعهٔ تاریخی نمی‌پردازد، بلکه به ذکر کاملترین روایات یا آنی که فکر می‌کرده درست‌تر بوده به همراه آنچه از منابع دیگر یافته بسنده کرده‌است و اگر در جایی مجبور به ذکر روایتی بوده که در صحت آن تردید داشته، نظر خود را دربارهٔ آن بیان می‌کند یا متذکر می‌شود که اخبار مختلفی دربارهٔ آن در دسترس است.

نخستین چاپ علمی-انتقادی از الکامل، میان سالهای ۱۸۷۶-۱۸۵۱ میلادی در ۱۲ جلد با ۲ جلد فهرست بدست کارلوس یوهانس تورنبرگ (خاورشناس شهیر سوئدی) در لیدن منتشر شد.

این کتاب را ابوالقاسم حالت و عباس خلیلی به فارسی ترجمه کرده‌اند و ترجمهٔ ناتمام دیگری نیز از سید محمود روحانی عرضه شده.

زندگینامه عزالدین ابن اثیر :

ابن اثیر جَزَری کنیه سه برادر از اهالی جزیره ابن عمر در منطقه جزیره ابن عمر در نزدیکی شهر موصل در عراق و جنوب خاوری ترکیه امروزی است که هر سه ادیب، مورخ، راوی حدیث و دانشمند برجسته‌ای در قرن ششم هجری بوده‌اند.

ابوالکرم محمد بن عبدالکریم موصلی جزری از علمای شافعی بود از وی سه پسر ماند از این قرار:

نخست ابوالسعادت مجدالدین مبارک بن محمد بن عبدالکریم (۶۰۶–۵۴۴ ه ق).
برادر دوم ابوالحسن علی بن ابوالکرم محمد از دانشمندان قرن ششم و صاحب اطلاعات وسیع در فقه و حدیث و اصول و ادب بوده است. وی کتابی مهم در ذکر لغات غریبهٔ حدیث دارد بنام النهایه فی غریب الحدیث، الانصاف در تفسیر، البدیع در شرح فصول ابن دهان، الشافی در شحر فصول ابن دهان، الشافی در شرح مسند امام شافعی، جامع الاصول فی احادیث الرسول و مناقب الاخبار.

برادر سوم به نام عزالدین علی بن محمد یا عزالدین ابوالحسن جزری است (۶۳۰–۵۵۵ ه ق) که در بین اهل فن هر گاه ابن الاثیر گفته شود مقصود همین علی بن محمداست. از بزرگترین و مشهورترین مورخان و محدثان اسلامی است. قبر او در نزدیکی مرقد کاظمین است.

.

آثاری که از او بجا مانده عبارتند از:

– اسد الغابه فی معرفه الصحابه در احوال هفت هزار و پانصد تن از صحابهٔ محمد

– کتاب تاریخ اتابکان موصل

– کتاب تحفه العجائب و طرفه الغرائب

– کتاب جامع الکبیر فی علم البیان

– کتاب جامع الکبیر فی علم البیان

– الکامل فی التاریخ که وقایع مهم جهان را از اول آفرینش تا سال ۶۲۷ ه ق در آن نوشته‌است و آن به تاریخ ابن اثیر معروف است.

– کتاب اللباب فی معرفه الانساب که آنرا از کتاب انساب سمعانی تلخیص کرده‌است.

ابن الاثیر از مردم جزیرهٔ ابن عمر از جزایر داخلی دجله در شمال موصل بود او اوایل عمر خود را به تحصیل فنون ادب در موصل و بغداد و شام گذرانده و پس از آن که در تاریخ و لغت و انساب سرآمد مردم عصر خود شد در موصل انزوا اختیار کرده و اوقات خود را به تألیف گذراند.

بزرگ ترین و معروف ترین کتاب او تاریخ بزرگ اوست به نام الکامل فی التاریخ که تاریخ عمومی عالم است سال به سال از ابتدای خلقت تا سال دو سال پیش از مرگ مولف و در این تاریخ ابن الاثیر که خود معاصر با استیلای مغول بوده از اواخر عهد قراختائیان و خوارزمشاهیان تا اواخر ایام سلطان جلال الدین منکبرنی وقایع را به دقت ضبط کرده و او اولین مورخی است که وقایع دورهٔ استیلای قوم مغول را نسبتاً مفصل در کتاب خود آورده است و در جمع آوری آن ها از مردم نهایت کوشش را بکار برده است و به همین جهت کتاب او یکی از مهم ترین منابع تاریخ مغول به شمار می‌رود.

جلد اول: ۴۴۶ صفحه – ۶.۶ مگابایت

جلد دوم: ۴۸۸ صفحه – ۷.۷ مگابایت

جلد سوم: ۴۳۸ صفحه – ۷.۱ مگابایت

جلد چهارم: ۴۶۳ صفحه – ۷.۱ مگابایت

جلد پنجم: ۵۰۱ صفحه – ۷.۷ مگابایت

جلد ششم: ۴۷۴ صفحه – ۶.۴ مگابایت

جلد هفتم: ۵۱۳ صفحه – ۷ مگابایت

جلد هشتم: ۴۲۳ صفحه – ۵.۶ مگابایت

جلد نهم: ۴۱۱ صفحه – ۵.۳ مگابایت

جلد دهم: ۴۰۸ صفحه – ۵.۵ مگابایت

جلد یازدهم: ۴۲۲ صفحه – ۵.۷ مگابایت

جلد دوازدهم: ۴۵۲ صفحه – ۵.۹ مگابایت

جلد سیزدهم: ۴۶۱ صفحه – ۶ مگابایت