بررسی سه نمونه از احادیث آیه ولایت + بررسی سندی
بسم الله الرحمن الرحیم
إِنَّمَا وَلِیُّکُمُ اللَّهُ وَرَسُولُهُ وَالَّذِینَ آمَنُوا الَّذِینَ یُقِیمُونَ الصَّلَاةَ وَیُؤْتُونَ الزَّکَاةَ وَهُمْ رَاکِعُونَ
همانطور که می دانید خیلی از وهابیون و اهل سنت آیه ولایت را در شان امام علی (ع) قبول ندارند و شبهات زیادی را مطرح میکنند اما هنگامی که با سند صحیح اثبات شد که این آیه در شان امام (ع) نازل شده خیلی از شبهات خود به خود باطل می باشد.
ابن تیمیه می‌گوید:
أما أهل العلم الکبار أهل التفسیر مثل تفسیر محمد بن جریر الطبری و بقی بن مخلد و ابن أبی حاتم و ابن المنذر و عبد الرحمن بن إبراهیم دحیم و أمثالهم فلم یذکروا فیها مثل هذه الموضوعات.
این مطالب جعلی که این آیه در حق علی نازل شده باشد، در تفسیر ابن جریر طبری و ابن ابی حاتم نیامده است.
منهاج السنة النبویة، ج 7، ص 13
در جای دیگری دارد:
وجمهور إلامة لم تسمع هذا الخبر و لا هو فی شیء من کتب المسلمین المعتمدة لاالصحاح و لا السنن و لا الجوامع ولا المعجمات.
همچنین روایتی به گوش امت اسلامی نرسیده است.
منهاج السنة النبویة، ج 7، ص 17
اما سه نمونه از احادیث در رابطه با آیه ولایت:
روایت اول
حَدَّثَنَا أَبُو سَعِیدٍ الأَشَجُّ ثنا الْفَضْلُ بْنُ دُکَیْنِ أَبُو نُعَیْمٍ الأَحْوَلُ، ثنا مُوسَى بْنُ قَیْسٍ الْحَضْرَمِیُّ عَنْ سَلَمَةَ بْنِ کُهَیْلٍ قَالَ: تَصَدَّقَ عَلِیٌّ بِخَاتَمِهِ وَهُوَ رَاکِعٌ فَنَزَلَتْ إِنَّمَا وَلِیُّکُمُ اللَّهُ وَرَسُولُهُ وَالَّذِینَ آمَنُوا الَّذِینَ یُقِیمُونَ الصلاة ویؤتون الزکاة وهم راکعون
تفسیر ابن أبی حاتم، ج 4، ص1162
بررسی سندی
1- أبو سعید الأشج الکوفى
آقای ذهبی می‌گوید: قال أبو حاتم ثقة إمام أهل زمانه.
الکاشف، ج 1، ص 558
ابن حجر می‌گوید: ثقة.
تقریب التهذیب، ج 1،ص305
2- فضل بن دکین ابو نعیم:
ابن حجر می‌گوید: ثقة ثبت وهو من کبار شیوخ البخاری.
از کبار اساتید بخاری است.
تقریب التهذیب، ج 1، ص 446
الفضل بن دکین أبو نعیم الأحول: "کوفی"، ثقة، ثبت فی الحدیث.
الثقات العجلی، ج1 ،ص383
3- موسی بن قیس حضرمی
یحیی بن معین بنیان گذار علم رجال می‌گوید: ثقة.
ذهبی می‌گوید: ثقة.
الکاشف، ج 2، ص 307
4- سلمة بن کهیل بن حصین الحضرمى
یحیی بن معین می‌گوید: ثقة.
عجلی می‌گوید: تابعی ثقة.
ابن سعد می‌گوید: کان ثقة
ابو زرعة می‌گوید: ثقة.
تهذیب الکمال، ج 11، ص 315
ابو حاتم می‌گوید: ثقة
تهذیب الکمال، ج 11، ص 316
روایت دوم
حَدَّثَنَا الرَّبِیعُ بْنُ سُلَیْمَانَ الْمُرَادِیُّ، ثنا أَیُّوبُ بْنُ سُوَیْدٍ عَنْ عُتبَةَ بْنِ أَبِی حَکِیمٍ فِی قَوْلِهِ: إِنَّمَا وَلِیُّکُمُ الله ورسوله والذین آمنوا قَالَ: عَلِیُّ بْنُ أَبِی طَالِبٍ.
تفسیر ابن أبی حاتم، ج 4، ص 1162
بررسی سندی:
1- الربیع بن سلیمان بن عبد الجبار بن کامل المرادى
نام او در الثقان ابن حبان آمده است
الثقات لابن حبان، ج8 ، ص240
ابن حجر می‌گوید: ثقة.
تقریب التهذیب، ج 1، ص 206
کان ثقة. وذکره ابنُ حِبَّان فی کتاب "الثقات".
تهذیب الکمال، ج 9 ، ص 89
الثقات لابن حبان، ج8 ، ص240
2- أیوب بن سوید الرملى
نام او در کتاب الثقات ابن حبان آمده است
الثقات لابن حبان، ج 8 ، ص 125
آقای ابن حجر می‌گوید: صدوق یخطئ
تقریب التهذیب، ج 1، ص 118
حاکم در روایتی که ایوب بن سوید در سند آن است می‌گوید:
هَذَا حَدِیثٌ صَحِیحُ الْإِسْنَادِ وَلَمْ یُخَرِّجَاهُ
همچنین ذهبی نظر حاکم را تایید می کند و می گوید:
صحیح
المستدرک على الصحیحین، ج 2 ، ص 150 ، تحقیق: مصطفى عبد القادر عطا، الناشر: دار الکتب العلمیة - بیروت
3- عتبة بن أبى حکیم الهمدانى
ابن حبان نام او را در الثقات آورده است
الثقات لابن جبان، ج 7، ص 271
مزی می نویسد: ثقة.
تهذیب الکمال، ج 19، ص 301
روایت سوم
حدثنا إسماعیل بن إسرائیل الرملی قال، حدثنا أیوب بن سوید قال، حدثنا عتبة بن أبی حکیم فی هذه الآیة:"إنما ولیکم الله ورسوله والذین آمنوا"، قال: علی بن أبی طالب
تفسیر الطبری، ج 10، ص 426
بررسی سندی
1- ابن جریر طبری
ذهبی می‌گوید: کان ثقة صادقا حافظا رأسا فی التفسیر إماما فی الفقه.
سیر أعلام النبلاء، ج 14، ص 270
سر سلسله تفسیر، آقای طبری است.
2- اسماعیل بن اسرائیل رملی
ابن ابی حاتم می‌گوید: کتبنا عنه وهو صدوق.
الجرح والتعدیل، ج 2، ص 158
3- أیوب بن سوید الرملی
قبلا بررسی شد
4- عتبة بن أبی حکیم
قبلا بررسی شد
نظر ابن تیمیه در مورد تفسیر طبری و تفسیر ابن ابی حاتم :
تفاسیرهم متضمنة للمنقولات التی یعتمد علیها فی التفسیر.
منهاج السنة النبویة، ج 7، ص 179
این نشان می‌دهد که در تفسیر ابن ابی حاتم و در تفسیر طبری وجود دارد که آیه ولایت در حق امیرالمؤمنین (ع) نازل شده است و این قابل انکار نیست و جالبتر اینکه این دو تفسیر مورد قبول آقای ابن تیمیه می باشد.
ابن تیمیه می‌گوید: این آقایان نیاورده‌اند، ما می‌گوئیم آورده‌اند بلکه با سند صحیح هم آورده‌اند.
