المعیار و الموازنه در برتری امیرالمومنین علی ( ع )

سبب انحراف مردم از علی (ع) ستیز و کینه و دشمنی قومی و تعصّب جاهلی است ؛ سخن در اثبات برتری علی (ع) به دلیل روایاتی که از بزرگان اصحاب نقل شده است در قبال روایتی که از ابن عمر بر خلاف آن نقل شده است،؛ مقایسه میان گذشت و بزرگواری امیر المؤمنین علی و سخت گیری و تندخویی کسانی که پیش از او بوده اند؛ آنچه میان امیر المؤمنین علی و کسانی که با او بیعت و سپس مخالفت کردند

گذشت و آنچه میان ام المؤمنین ام سلمه و ام المؤمنین عایشه پیش آمد؛ نقشه ای که ام المؤمنین عایشه داشت و امّ المؤمنین ام سلمه که درود خداوند بر او باد آن را نقض کرد؛ نامه ام المؤمنین ام سلمه (ره) به امیر المؤمنین، هنگام حرکت طلحه و زبیر و عایشه به بصره و خبر دادن او به علی (ع) از حرکت ایشان و فرستادن پسر خود عمر بن ابی سلمه را برای یاری دادن امیر المؤمنین ؛ ذکر انواع مخالفان و ستیزگران با امیر المؤمنین علی بن ابی طالب علیه السلام ؛ سخن درباره آغاز بیعت ابو بکر و سخن او درباره مسائل روحی و شخصیت خویش ؛ روش انعقاد امامت به نظر مؤلف این کتاب، و توصیف چگونگی بیعت مردم با امیر المؤمنین علی علیه السلام که ارکان آن نیرومندتر و حجت آن بزرگتر و سبب آن استوارتر و راه و روش آن روشن تر بوده است ؛ عقد خلافت عمر فقط از سوی ابو بکر بود، همچنان که عمر روز سقیفه آن را برای ابو بکر قرار داد و هر یک آن را برای دیگری دست به دست داد؛ شتاب مردم پس از کشته شدن عثمان به بیعت با امیر المؤمنین علی و هجوم آوردن آنان و اصرارشان که برای بیعت گرفتن دست بگشاید و ستایش ایشان او را که فقط او متعین برای امامت و خلافت است،؛ خطبه امیر المؤمنین علی بن ابی طالب به هنگامی که خبر حرکت طلحه و زبیر و عایشه به سوی بصره به او رسید و خبر دادن علی از اندیشه و فرجام کار آنان و داستان پارس کردن سگهای منطقه حوأب بر عایشه و نگران شدن او؛ استقبال صحابی بزرگ عمران بن حصین خزاعی «2» و ابو الاسود دئلی «3» از عایشه در نزدیکی بصره و نصیحت و اندرزگویی آن دو او را؛ نامه امیر المؤمنین علی بن ابی طالب علیه السلام به عثمان بن حنیف والی خود بر بصره پس از آنکه خبر صحیح حرکت طلحه و زبیر به او رسید، و فرمان دادن او به نیکوکاری و روش پسندیده، و پاره ای از مکارم اخلاقی او با اصحاب جمل ؛ شرح و بیان برتری امام علی بن ابی طالب علیه السلام بر همه افراد بشر پس از انبیاء و پیامبران، به سبب جمع شدن ریشه همه خویهای پسندیده و همه نکوییها در او که در دیگران پراکنده است و بی نیازی او از دیگران و نیاز دیگران به او؛ برتری علی علیه السلام از دیگران به سبب پیشی گرفتن او بر اسلام و گردن نهادن او بر آیین مسلمانی به هنگامی که دیگران بتها را می پرستیدند؛ برخی از چشمه های حکمت که از امیر المؤمنین علی علیه السلام نقل شده است ؛ تقسیم مخالفان علی علیه السلام به سه گروه زیان کار نابوده شده ؛ فضیلت بنی هاشم به طور اعم و به خصوص علی (ع) بر دیگر مؤمنان به سبب تحمل گرفتاری محاصره پیامبر (ص) در شعب ابو طالب که سختی و گرفتاری آن به حد نهایت رسید؛ فضیلت علی علیه السلام بر همه مؤمنان در مراتب پیکار و میدانهای جان فشانی در راه خدا؛ بیان پاره ای از پرتوهای رخشان اندیشه و گفتار و تدبیرهای ارزنده و صحیح علوی ؛ نمونه های رخشانی از دلایل رسا و نامه های تابناک و روش پسندیده و اندیشه درست و چاره اندیشی روشن علی علیه السلام ؛ خطبه امیر المؤمنین علیه السلام، همین که به او خبر رسید که روی گردانندگان از حق از بیعت با او خودداری کرده اند، و دعوت از آنان و گفتگوی با ایشان و عتاب با آنان در حضور مهاجران و انصار و دیگر مردم ؛ اجازه گرفتن عمار یاسر از امیر المؤمنین علیه السلام که با ابن عمر و محمد بن مسلمه گفتگو کند و سخن علی علیه السلام درباره کسانی که از همراهی با او خودداری کردند؛ خطبه امیر المؤمنین علیه السلام پس از اینکه بزرگان اصحاب پیامبر (ص) به او خبر دادند که طلحه و زبیر با افراد بنی امیه که در مدینه اند، دیدار کرده و تصمیم گرفته اند بیعت تو را بشکنند؛ فرستادن امیر المؤمنین (ع) پسر خود حسن (ع) و عمار یاسر را به کوفه برای بسیج کردن مردم آن شهر، به هنگامی که برای خاموش کردن فتنه طلحه و زبیر و ام المؤمنین عایشه آهنگ رفتن به بصره کرد؛ خطبه صحابی بزرگ عمار بن یاسر، که خدای مقامش را فراتر فرماید، میان مردم کوفه و برانگیختن او ایشان را به پیوستن به امیر المؤمنین علیه السلام ؛ خطبه زید بن صوحان عبدی، که خدای مقامش را فراتر دارد، میان مردم کوفه و ستودن او علی علیه السلام را و برانگیختن او مردم کوفه را به پیوستن به علی و فرمان پذیری از او؛ سخن حجر بن عدی، که خدا مقامش را فراتر دارد، در ستایش امام حسن و برانگیختن مردم به پیوستن به امیر المؤمنین علیه السلام و جهاد به همراه او؛ نامه امیر المؤمنین علی علیه السلام به کارگزاران خراج ؛ نامه امیر المؤمنین علیه السلام به کارگزاران خود، هنگامی که آهنگ جنگ با معاویه و پیروان تبهکار او را داشت ؛ برخاستن امیر المؤمنین علیه السلام میان مردم و رایزنی او با ایشان درباره حرکت برای جنگ با معاویه و برانگیختن ایشان را به جنگ با شامیان، پس از رسیدن عاملان و یارانی که به آنان نامه نوشته بود که به حضورش آیند؛ فرود آمدن امیر المؤمنین علیه السلام در مسیر خود به شام کنار دیر بلیخ در رقّه و پایین آمدن راهب از دیر خود به حضور آن حضرت و عرضه داشتن نامه ای که آن را یکی از حواریون عیسی بن مریم (ع) نوشته بود و مژده برانگیخته شدن پیامبر عربی ؛ سخن صحابی گرانقدر عمار بن یاسر که خدای مقامش را برتر فرماید، که نشانی از اخلاص و تقرب جستن او به پیشگاه خداوند متعال است و نمودار جانبازی او در راه خدا و ستیز او با گروه سرکش است ؛ برحذر داشتن امیر المؤمنین علیه السلام از عادت کردن به دشنام دادن و نفرین کردن و ناخوشایند داشتن این که آنان دشنام دهنده و لعن کننده باشند؛ خطبه ابن عباس میان مردم بصره و برانگیختن آنان به جنگ با معاویه پس از رسیدن نامه امیر المؤمنین علیه السلام که خودش و لشکر بصره برای رفتن به شام به حضور آن حضرت بروند؛ سفارش امیر المؤمنین علیه السلام به زیاد بن نضر حارثی، هنگامی که او را به فرماندهی پیشاهنگان سپاه خویش گماشت و به سوی شام گسیل فرمود؛ نامه امیر المؤمنین علیه السلام به زیاد بن نضر و شریح بن هانی، پس از آنکه اختلاف آن دو به اطلاع او رسید؛ خطبه ابن عباس میان مردم عراق هنگام رویارویی آنان با شامیان در صفین و ستایش او از علی علیه السلام و برانگیختن او مردم را به جنگ با معاویه و یاران او؛ خطبه علی علیه السلام در سرزنش یاران خود که در یکی از نبردهای صفین نخست از برابر لشکر معاویه گریخته بودند و سپس بر آنها حمله برده و آنان را از جایگاه خود رانده و به گریز واداشته بودند؛ گفتار امیر المؤمنین (ع) به یاران خود هنگام عبور کردن از کنار گروهی از شامیان که او را دشنام می دادند؛ متوجه کردن دلها به حق و حقیقت، با ایراد پرتوهایی از گفته های یاران امیر المؤمنین علیه السلام و گفته هایی از یاران معاویه که بر چه عقیده ای بوده اند؛ چگونگی رفتار علی (ع) در جنگهای خود با دشمنانش و سفارش و برانگیختن او یارانش را به هنگام نزدیک شدن به دشمن برای پیشروی و جنگ ؛ سخن شهید عقبه مرادی به روز جنگ صفین درباره پستی دنیا و گرانقدری آخرت و تشویق مردم به جنگ با معاویه و سپاه او، و رفتن او همراه گروهی از برادران ایمانی به آوردگاه و به شهادت رسیدن آنان که خدای از همه شان خشنود باد؛ فریب کاری عمرو عاص و معاویه در بامداد شبی که به لیله الهریر معروف است به برافراشتن قرآنها بر نیزه ها و فریاد برآوردن شامیان به فرمان آن دو میان عراقیان که میان ما و شما کتاب خدا حکم باشد،؛ سخنان برخی از سران مردم عراق و سرداران سپاه امیر المؤمنین علی علیه السلام، هنگامی که شامیان ستمگر قرآنها را بر نیزه ها برافراشتند و با فریب و نیرنگ مدعی شدند که از حکم قرآن فرمانبری خواهند کرد و عراقیان فریب خوردند و گرفتار اختلاف شدند؛ نامه عقیل به برادر خود امیر المؤمنین علیه السلام، هنگامی که در روزهای پایان خلافت آن حضرت مردم کوفه از یاری دادنش خودداری کردند «1»؛ بازگشت امیر المؤمنین علیه السلام از صفین به کوفه و گفتگوی او با عبد الله بن ودیعه انصاری و پرسیدن از او درباره گفتار مردم در مورد آنچه میان علی و معاویه گذشته است ؛ گفتگوی امیر المؤمنین علیه السلام با صالح بن سلیم و حارث بن شرحبیل به هنگام بازگشت از صفین و رسیدن او کنار کوفه ؛ جدا شدن سفلگان و گمراهان خوارج از قطب حق امیر المؤمنین علیه السلام و اعلان آنان که یاران علی (ع) را کافر می دانند و اعلان جنگ با او؛ خطبه امیر المؤمنین علیه السلام در احتجاج با خوارج پس از اینکه از او جدا شدند و نخست ابن عباس را پیش آنان فرستاد سپس خود به او پیوست و به لشکرگاه آنان وارد شد؛ رد کردن مؤلف برخی از حدیثهای دروغ پیروان خاندان ابو سفیان را درباره منزلت ابو بکر و عمر؛ بیانی مختصر درباره پیوند برادری که رسول خدا (ص) میان مهاجران و انصار برقرار فرمود و پیوند برادری که میان خود و علی علیهما السلام برقرار کرد؛ حدیث غدیر که میان مسلمانان به حد تواتر رسیده است و قطعه ای از خطبه ای است که پیامبر (ص) آن را در محل غدیر خم ایراد فرموده است و ضمن آن منزلت علی (ع) را در نظر خود برای مردم اعلام داشته است و او را نشانه هدایت مردم و پناهگاه ایشان پس از رحلت خود دانسته است ؛ حدیث منزلت و عطا کردن رسول خدا همه موارد مقام و بلندی منزلت غیر از مقام پیامبری را به علی، و فقط مقام نبوت است که به پیامبر (ص) پایان پذیرفته و علی را در آن بهره نبوده است که پس از رسول خدا (ص) هیچ پیامبری نیست ؛ ابطال پاره ای از احادیث مجعول که پیروان بنی امیه در شأن ابو بکر و عمر ساخته و پرداخته اند و آوردن برخی از فضائل درخشان امیر المؤمنین که از زبان فرخنده پیامبر صادر شده است و خداوند آنها را به قلم همگان جاری ساخته است ؛ در اینکه امیر المؤمنین علی بن ابی طالب علیه السلام از لحاظ پارسایی و شکیبایی و عبادت از همگان برتر و در استفاده از زیورهای این جهانی از همگان خوددارتر و به هنگام سختی و در میدان جنگ از همگان شکیباتر و در محراب مناجات و مقام عبادت از همگان عابدتر بوده است ؛ سخن درباره نمودارهایی استوار از برتری و بزرگی و فروخوردن خشم و صبر علی (ع)؛ نموداری از نمونه های شکیبایی و بردباری آن حضرت در مورد حاسدان و دشمنان خود و متعرض نشدن به ایشان ؛ نمونه هایی از عفو و گذشت و چشم پوشی او از کسانی که نسبت به او بدرفتاری و ستم کرده اند؛ نمونه هایی از پرتو بخشش او بر تهیدستان و برگزیدن آنان را بر خود و خاندان پاک نهاد خود؛ نمونه های درخشان از پارسایی و فروتنی او، و گفتارش در وصف شیعیان کامل و یاران رسول خدا (ص)، و ارزش جامه هایی که از او بازماند؛ دیدار امیر المؤمنین در بصره از علاء بن زیاد حارثی و گفتار آن حضرت با او و برادرش عاصم بن زیاد؛ وصیت امیر المؤمنین علیه السلام هنگامی که مشرف به رهایی از این خانه رنج و اندوه و پیوستن به عرش برین گردید؛ نمونه های روشنی از دادگری علی علیه السلام نسبت به افراد خانواده و رعیت خود و برخی از گفتار و کردار او در کشیدن جانها به سوی خداوند متعال و رساندن حقوق به کسانی که سزاوار آن بوده اند و مصرف آن در جای خود؛ رفتن ابو صالح به خانه امیر المؤمنین علیه السلام و آوردن خوراک برای او، و گفتن او به ایشان که شما با آنکه امیران هستید، چنین خوراکی به من می دهید؛ برتری امام علی بن ابی طالب علیه السلام پس از خاتم پیامبران از لحاظ علمی بر همگان و برتری او از همه جهات بر همه جهانیان و نمونه هایی از علوم او و خطبه های آن حضرت که از جمله خطبه ای که موسوم به زهراء است ؛ گفتار علی علیه السلام در پاسخ یکی از یهودیان که از او پرسیده بود: خدای ما از چه هنگام بوده است؟؛ سخن علی علیه السلام در وصف اسلام و عظمت ارکان آن ؛ سخن امیر المؤمنین علیه السلام با نوف بکالی در ستایش پارسایان و تشویق پیروی و پیمودن راه ایشان ؛ گفتار امیر المؤمنین علیه السلام در حذر کردن از دنیا و شیفته نشدن به روی آوردن آن و اندوه نخوردن بر پشت کردن آن ؛ گفتار آن حضرت در وصف دنیا، هنگامی که شنید کسی آن را نکوهش می کند؛ گفتار آن حضرت در هدایت کردن خردمندان به سوی خداوند متعال و تشویق ایشان در اغتنام فرصت از روزگار و فزون ساختن آنان کردارهای پسندیده را و اندوختن از متاع خانه فانی برای روزی که در آن مال و فرزندان سودی ندارد؛ گفتار آن حضرت در آموزش دادن چگونگی درود فرستادن بر رسول خدا (ص)؛ گفتار علی علیه السلام در تأکید واجب بودن امر به معروف و نهی از منکر و جایز نبودن مدارا با منافقان و تبهکاران و سرکشان ؛ گفتار آن حضرت در وصف امام عادل و بیان وظائف ویژه او و آنچه که برای او و بر عهده وی است و این که او حجت بر رعیت است و هرگاه از حق روی گرداند و از روش دادگری گمراه شود، مردم را بر او حجت است ؛ گفتار آن حضرت در طعنه زدن و نکوهش پاره ای از زاهدان نادان که فقط به انجام برخی از عبادات مواظبت می کنند و منزلت علمای ربانی را خوار می شمرند؛ گفتار آن حضرت درباره سرآغاز فتنه ها و ریشه انحراف از حق و حقیقت و شرع و شریعت ؛ گفتار آن حضرت درباره اکثریت پیروان باطل از حق جویان در بیشتر زمانها و اینکه گاهی اهل حق بر اهل باطل چیره می شوند؛ سخن درباره آنکه متکلمان کتابهای خود و سخنوران و واعظان مجالس خود را به عموم سخنان امیر المؤمنین علی علیه السلام آراسته اند ولی آنها را به خود نسبت داده اند؛ پاسخهای امیر المؤمنین علیه السلام به پرسشهای ابن کوّاء درباره برخی از آیات قرآن کریم و درباره تنی چند از بزرگان اصحاب رسول خدا (ص) که در دنباله سخن، منزلت خود امیر المؤمنین در پیشگاه پیامبر (ص) مطرح شده است

حجم فایل : 2.3MB