اثرات سازنده انتظار ظهور مهدى (ع)
اثرات سازنده انتظار ظهور مهدى (ع)
عقیده در مورد انتظار حضرت مهدی در تعلیمات اسلامى جنبه وارداتى ندارد.
بلکه از قطعىترین مباحثى است که از شخص پایهگذار اسلام گرفته شده، و عموم فرق اسلامى در این زمینه متفقند و احادیث در این زمینه متواتر مىباشد.
اکنون به سراغ پىآمدهاى این انتظار در وضع کنونى جوامع اسلامى برویم و ببینیم آیا ایمان به چنین ظهورى انسان را چنان در افکار رؤیایى فرو مىبرد که از وضع موجود خود غافل مىگردد و تسلیم هر گونه شرائطى مىکند؟
و یا این که به راستى این عقیده یک نوع دعوت به قیام و سازندگى فرد و اجتماع است؟
آیا ایجاد تحرک مىکند یا رکود؟
آیا مسئولیت آفرین است یا مایه فرار از زیر بار مسئولیتها؟! و بالآخره آیا مخدر است یا بیدار کننده؟
ولى قبل از توضیح و بررسى این سؤالات توجه به یک نکته کاملا ضرورى است و آن این که سازندهترین دستورات و عالیترین مفاهیم هر گاه بدست افراد ناوارد یا نالایق یا سوءاستفادهچى بیفتد ممکن است چنان مسخ شود که درست نتیجهاى بر خلاف هدف اصلى بدهد و در مسیرى بر ضد آن حرکت کند و این نمونههاى بسیار دارد و مسئله" انتظار" بطورى که خواهیم دید در ردیف همین مسائل است.
بهر حال براى رهایى از هر گونه اشتباه در محاسبه در این گونه مباحث باید به اصطلاح آب را از سرچشمه گرفت تا آلودگیهاى احتمالى نهرها و کانالهاى میان راه در آن اثر نگذارد.
یعنى ما در بحث" انتظار" مستقیما به سراغ متون اصلى اسلامى رفته و لحن گوناگون روایاتى را که روى مسئله" انتظار" تاکید مىکند مورد بررسى قرار مىدهیم تا از هدف اصلى آگاه شویم.
اکنون با دقت به این چند روایت توجه کنید:
1- کسى از امام صادق ع پرسید چه مىگوئید در باره کسى که داراى ولایت پیشوایان است و انتظار ظهور حکومت حق را مىکشد و در این حال از دنیا مىرود؟
امام ع در پاسخ فرمود:
هو بمنزلة من کان مع القائم فى فسطاطه- ثم سکت هنیئة- ثم قال هو کمن کان مع رسول اللَّه!
" او همانند کسى است که با رهبر این انقلاب در خیمه او (ستاد ارتش او) بوده باشد- سپس کمى سکوت کرد- و فرمود: مانند کسى است که با پیامبر اسلام ص در" مبارزاتش" همراه بوده است" «1».
عین این مضمون در روایات زیادى با تعبیرات مختلفى نقل شده است.
2- در بعضى"
بمنزلة الضارب بسیفه فى سبیل اللَّه
":" همانند شمشیر زنى در راه خدا"، 3- و در بعضى دیگر"
کمن قارع مع رسول اللَّه بسیفه
":" همانند کسى است که در خدمت پیامبر با شمشیر بر مغز دشمن بکوبد"! 4- در بعضى دیگر"
بمنزلة من کان قاعدا تحت لواء القائم
"" همانند کسى است که زیر پرچم قائم بوده باشد".
5- و در بعضى دیگر"
بمنزلة المجاهد بین یدى رسول اللَّه (ص)
":" همانند کسى است که پیش روى پیامبر جهاد کند" 6- و بعضى دیگر"
بمنزلة من استشهد مع رسول اللَّه
":" همانند کسى است که با پیامبر شهید شود".
این تشبیهات هفتگانه که در مورد انتظار ظهور مهدى ع در این شش روایت وارد شده روشنگر این واقعیت است که یک نوع رابطه و تشابه میان مسئله" انتظار" از یک سو، و" جهاد" و مبارزه با دشمن در آخرین شکل خود از سوى دیگر وجود دارد (دقت کنید).
7- در روایات متعددى نیز انتظار چنین حکومتى را داشتن، به عنوان بالاترین عبادت معرفى شده است.
این مضمون در بعضى از احادیث از پیامبر ص و در بعضى از امیر مومنان على ع نقل شده است، در حدیثى مىخوانیم که پیامبر ص فرمود:
" افضل اعمال امتى انتظار الفرج من اللَّه عز و جل
":" بالاترین اعمال امت من انتظار فرج از ناحیه خدا کشیدن است" «1» و در حدیث دیگرى از پیامبر ص مىخوانیم"
افضل العبادة انتظار الفرج
" «2» این حدیث اعم از اینکه انتظار فرج را به معنى وسیع کلمه بدانیم یا به مفهوم خاص یعنى انتظار ظهور مصلح بزرگ جهانى باشد، اهمیت انتظار را در مورد بحث ما روشن مىسازد.
این تعبیرات همگى حاکى از این است که انتظار چنان انقلابى داشتن همیشه توأم با یک جهاد وسیع و دامنهدار است این را در نظر داشته باشید تا به سراغ مفهوم انتظار رفته سپس از مجموع آنها نتیجه گیرى کنیم.
مفهوم انتظار
" انتظار" معمولا به حالت کسى گفته مىشود که از وضع موجود ناراحت است و براى ایجاد وضع بهترى تلاش مىکند.
فى المثل بیمارى که انتظار بهبودى مىکشد، یا پدرى که در انتظار بازگشت فرزندش از سفر است، از بیمارى و فراق فرزند ناراحتند و براى وضع بهترى مىکوشند.
همچنین تاجرى که از بازار آشفته ناراحت است و در انتظار فرو نشستن بحران اقتصادى مىباشد این دو حالت را دارد" بیگانگى با وضع موجود" و" تلاش براى وضع بهتر".
بنا بر این مسئله انتظار حکومت حق و عدالت" مهدى" و قیام مصلح جهانى در واقع مرکب از دو عنصر است، عنصر" نفى" و عنصر" اثبات" عنصر نفى همان بیگانگى با وضع موجود و عنصر اثبات خواهان وضع بهترى بودن است.
و اگر این دو جنبه در روح انسان به صورت ریشهدار حلول کند سرچشمه دو رشته اعمال دامنهدار خواهد شد.
این دو رشته اعمال عبارتند از ترک هر گونه همکارى و هماهنگى با عوامل ظلم و فساد و حتى مبارزه و در گیرى با آنها از یک سو، و خود سازى و خود یارى و جلب آمادگیهاى جسمى و روحى و مادى و معنوى براى شکل گرفتن آن حکومت واحد جهانى و مردمى از سوى دیگر.
و خوب که دقت کنیم مىبینیم هر دو قسمت آن سازنده و عامل تحرک و آگاهى و بیدارى است.
با توجه به مفهوم اصلى" انتظار" معنى روایات متعددى که در بالا در باره پاداش و نتیجه کار منتظران نقل کردیم به خوبى درک مىشود. اکنون مىفهمیم چرا منتظران واقعى گاهى همانند کسانى شمرده شدهاند که در خیمه حضرت مهدى ع یا زیر پرچم او هستند یا کسى که در راه خدا شمشیر مىزند، یا به خون خود آغشته شده، یا شهید گشته است.
آیا اینها اشاره به مراحل مختلف و درجات مجاهده در راه حق و عدالت نیست که متناسب با مقدار آمادگى و درجه انتظار افراد است؟
یعنى همانطور که میزان فداکارى مجاهدان راه خدا و نقش آنها با هم متفاوت است انتظار و خود سازى و آمادگى نیز درجات کاملا متفاوتى دارد که هر کدام از اینها با یکى از آنها از نظر" مقدمات" و" نتیجه" شباهت دارد، هر دو جهادند و هر دو آمادگى مىخواهند و خود سازى، کسى که در خیمه رهبر چنان حکومتى قرار گرفته یعنى در مرکز ستاد فرماندهى یک حکومت جهانى است، نمىتواند یک فرد غافل و بیخبر و بى تفاوت بوده باشد، آنجا جاى هر کس نیست، جاى افرادى است که به حق شایستگى چنان موقعیت و اهمیتى را دارند.
همچنین کسى که سلاح در دست دارد در برابر رهبر این انقلاب با مخالفان حکومت صلح و عدالتش مىجنگد آمادگى فراوان روحى و فکرى و رزمى باید داشته باشد.
منبع: تفسیر نمونه، ج7، ص: 379 - 383
