آرایش؛ تلفیق هنر و سنت در هند

آرایش در هند بخش مهمی از فرهنگ و زندگی روزانه مردم است. سرزمین هفتاد و دو ملت رنگ‌های گوناگونی را در برابر چشمان گردشگران قرار می‌دهد و هر بیننده‌ای را در میان تنوع آیینی متوجه اشکال و نقش‌های زیبای چهر‌ه‌های زنان و مردانش می‌کند. اگر چه بیشتر کشورهای خاورمیانه صادرکننده سُرمه به سایر کشورها بودند اما اولین بار حَنا از هند به کشورهای دیگر فرستاده شد. از این رو تاریخچه صنعت آرایشگری با نام هند نیز مانند مصر گِرِه خورده است.

آرایش بدن؛ تلفیق هنر و سنت

در میان مردان و زنان هند و حتی کودکان آرایش امر رایجی است زیرا بر اساس باورهای دینی برای مراسم مختلف هر فردی لازم است خود را آرایش کند. بر این اساس در هند برای اجزای صورت نشانه‌های مختلفی رایج است که ذکر و توضیح آنها جالب است:

چشم

نوعی از آرایش‌های رایج چشم در هند به کژال (Kajal) معروف است که بر پایه سرمه انجام می‌شود. هندی‌ها بیشتر از سرمه برای تزیین پلک پایینی‌شان استفاده می‌کنند و گاهی از آن به عنوان ریمل مژه نیز بهره می‌گیرند. اغلب زنان از آرایش کژال استفاده می‌کنند اما برخی از مردان و گاه کودکان چشمانشان را به این روش آرایش می‌کنند. در زبان محلی کژال زنی است که از مقدار زیادی سرمه برای آرایش استفاده می‌کند.

مردم هند معتقدند سرمه قدرت بینایی آنها را افزایش می‌دهد و از آنها در برابر بد شانسی حفاظت می‌کند. بر اساس این اعتقاد مادران به چشمان، پیشانی و پشت گردن نوزادانشان سرمه می‌کشند تا هم قدرت بینایی‌شان زیاد شود و هم از آنها در برابر چشم زخم محافظت کرده باشند.

دست و پا

هندی‌ها از حنا برای طراحی روی دستانشان استفاده می‌کنند. برگ‌های درخت حنا را خشک و آسیاب می‌کنند و از رنگ‌های متنوع آن برای طراحی نقوشی زیبا روی دستانشان در مناسبت‌های ویژه مانند عروسی و مهمانی بهره می‌گیرند. هندی‌ها در طراحی این نقش‌ها از عرب‌ها سابقه بیشتری دارند و در عصر باستان تاجران نخستین بار حنا را از هند به سرزمین‌های عربی و مصر برده‌اند.

کاربرد نقش‌های حنایی روی دست و پای عروس در هند مرسوم است زیرا آنها اعتقاد دارند حنا خوش یُمن و مبارک است. از آنجایی که عروسی در فرهنگ و آداب و رسوم هند بسیار مهم تلقی می‌شود، نقش‌های پیچیده و زیبا تنها در این مراسم برای عروس کشیده می‌شود و درجه سادگی طرح‌ها نشان دهنده دوری و نزدیکی افراد به عروس و داماد است.

علاوه بر این آرایش‌های ویژه در هند ماسک گونه با نام چوتی‌ (Chutti) نیز یکی از رایج‌ترین وسایل آرایشی بوده و هست.

 

بلندی مو؛ نماد هند

هندی‌ها ازآن قوم‌هایی هستندکه همیشه گیسوان بلند و پرپشت و درخشان‌آنها زبانزد خاص و عام بوده است. برای همه ملت‌ها این پرسش وجود دارد که چرا همه آنها بدون استثنا موهایی پرپشت دارند. دلایل آن را می‌توانید در ادامه بخوانید.

هندی‌ها به شانه‌ کردن موها اهمیت زیادی می‌دهند، سرخط همه توصیه‌های آنها سفارش به شانه کردن موهاست. آنها می‌گویند وقتی موها به طور مرتب شانه شوند، احتمال شکننده شدن آنها کاهش می‌یابد. اما شانه کردن هم از نظر آنها اصول خاص خود را دارد؛ اول از همه می‌گویند که موهای خیس را نباید شانه کرد و بهتر است موها را قبل از شستن، شانه و گره‌های آن را باز کرد.

طب سنتی هندی اعتقاد فراوانی به قدرت روغن نارگیل در احیای مو دارد و در واقع این روغن، یکی از رایج‌ترین مواد طب «آیورودا» یا همان طب هندی است و چون مغذی است و خاصیت مرطوب‌کنندگی فراوان دارد، از آن اغلب به عنوان یک درمان برای کمک به رشد مو استفاده می‌کنند. برای مصرف روغن نارگیل باید آن را با روغن کرچک و عطر مخلوط کرد و به طور مرتب در ماساژ پوست سر به کار برد. قابل ذکر است که ماساژ دادن موها توسط روغن نارگیل می‌تواند شما را از شر شوره سر، موخوره وریزش مو نیز نجات دهد.

یکی از تکنیک‌هایی که هند‌ی‌ها به آن اهمیت زیادی می‌دهند، روغن زدن به موهاست. آنها می‌گویند باید حداقل هفته‌ای 2 بار موها را روغن زد. البته بهترین حالت این است که قبل از شست‌وشو این کار را انجام دهیم. روغن به راستی می‌تواند روی موهای شما معجزه کند زیرا همچون لایه‌ای روی هرکدام از تارهای مو می‌نشیند و درخشندگی خاصی به موها می‌دهد. ماساژ با روغن نیز می‌تواند جریان خون پوست سر را تسهیل کند و در نتیجه رشد موها را افزایش دهد.

شیرین بیان از گیاهان دارویی است که در طب آیورودا استفاده می‌شود و برای درمان ریزش مو اثر فوق‌العاده‌ای دارد. ریشه شیرین‌بیان برای تحریک رشد مو مناسب است هرچند تا به حال شواهد علمی زیادی برای تایید این ادعا وجود ندارد. هندی‌ها ریشه شیرین‌بیان را با روغن کرچک مخلوط می‌کنند و به عنوان یک دارو برای رشد مو و درمان ریزش مو روی پوست سر ماساژ می‌دهند. روش دیگر این است که می‌توانید شیرین‌بیان را با شیر مخلوط کنید و پوست سر را به همان شیوه ‌قبلی ماساژ دهید. اگر هم استفاده طبیعی از آن برایتان سخت است، می‌توانید از محصولات مراقبتی مو که حاوی ریشه شیرین بیان هستند، استفاده کنید.

مواد آرایشی؛ حنا و سرمه

حَنا در زبان محلی مِهندی (Mehndi) نامیده می‌شود که برای تیره و رنگین کردن پوست، مو، ناخن‌ها، چرم، ابریشم و پشم به کار می‌رود. برخی اسناد می‌گویند که اولین بار هندوها و مسلمانان بین قرون چهارم و پنجم برای رنگ کردن دست‌ها و پاها در عروسی‌ها از آن استفاده می‌کردند و به طور معمول تنها ثروتمندان برای پاک‌سازی و خنک کردن پوستشان از حنا و مواد معطر معدنی برخوردار بودند. این در حالی است که تاریخ صادرات حنا به سایر کشورها به سال‌ها پیش از میلاد برمی‌گردد.

علاوه بر حنا، ‌سُرمه نیز محصول هند است و به عنوان پیشینه خط چشم‌، سایه چشم و ریمل مژه و ابروهای امروزی شناخته شده است. سرمه در میان مردم خاورمیانه، هند و شمال آفریقا مرسوم بود و استفاده از آن به 3100 سال پیش از میلاد باز می‌گردد؛

سرمه سنتی از سُرب معدنی، مس، دوده و سایر مواد معدنی تشکیل می‌شد. همه این مواد معدنی برای باکتری‌ها کُشنده هستند و از این رو سرمه برای نظافت و بهداشت چشم مفید است. چربی حیوانات و روغن گیاهی نیز برای روان کردن سُرمه بود و از پودر سرمه برای رنگ کردن پایین و بالای پلک و بین ابرو و چشم استفاده می‌شد.

 هندی‌ها بیشتر از مواد روغنی گیاهان، گل‌ها و زعفران برای نرم کردن پوستشان به شکل کرم استفاده می‌کردند. پیرایش ابرو امر مرسومی بود و طرح‌های زیبایی روی گونه‌ها کشیده می‌شد. جالب است بدانید که به همراه داشتن جعبه وسایل آرایش در میان مردان هندی رایج بود.